نخستین شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب

روزنامه همشهری- علی‌الله سلیمی: کتاب به‌عنوان یک محصول فرهنگی با تلویزیون که نقش رسانه فراگیر را در کشور دارد، هرگز بیگانه نبوده و نیست اما اهالی کتاب همواره انتظار داشته و دارند که کتاب حضور به‌مراتب پررنگ‌تری در رسانه ملی داشته باشد؛ هم به لحاظ محتوایی که نقش مؤثری در فرهنگسازی دارد و هم از منظر اقتصادی که پایه‌های صنعت نشر بر آن استوار و معیشت اهالی قلم هم به‌نوعی به آن وابسته است. طبعا در راستای چنین اهدافی است که خانه کتاب و ادبیات ایران، اخیرا نخستین شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب را راه‌اندازی کرده‌ تا گام‌های بعدی برای توسعه آن را هم با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم بردارند و شبکه تلویزیونی کتاب به یکی از شبکه‌های ثابت برای اهالی کتاب تبدیل شود.

1-ایده‌ تلویزیون اینترنتی کتاب به سال‌های قبل برمی‌گردد که فعالیت‌های رسانه‌ای منسجم و هدفمند مسئولان فرهنگی حوزه کتاب با معرفی کتاب از طریق رادیو و تلویزیون انجام می‌شد. در نمایشگاه بین‌المللی کتاب امسال شبکه‌ای با نام «شبکه کتاب‌نما» در تلوبیون ایجاد شد که شبکه اختصاصی نمایشگاه کتاب تهران بود و رویدادهای نمایشگاه کتاب را به‌صورت ویژه با ۴مجری در قالب گفت‌وگو با نویسنده و ناشر پوشش می‌داد. در نهایت مسئولان فرهنگی حوزه کتاب به این نتیجه رسیدند که مخاطب و ناشران از این شبکه تلویزیونی در بستر فضای مجازی استقبال کرده‌اند، و از صداوسیما که باید مجوز اصلی شبکه را صادر کند خواستند که این شبکه را بالا نگهدارد و آن را موقتی نبیند.

2-مراحل قانونی برای اخذ مجوزهای لازم برای رسمیت بخشیدن به ایده راه‌اندازی نخستین شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب، یکی پس از دیگری طی شد و این شبکه تلویزیونی پس از امضای تفاهم‌‎نامه این شبکه با معاونت فضای مجازی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و اخذ مجوز تاسیس و راه‌‎اندازی شبکه اختصاصی کتاب در بسترهای مجازی طرح‎‌ریزی و پایه‌گذاری شد.

3-اهداف و مأموریت‌های فرهنگی متعددی برای نخستین شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب درنظر گرفته شده که همگی در راستای توسعه فرهنگ کتابخوانی در جامعه است؛ ایجاد بستری برای ارتقای سطح آگاهی و معرفت عمومی، قرارگاهی برای هدایت فرهنگی جامعه در جهت زیستی خردمندانه، امیدآفرین و بانشاط در میان عموم مردم و در افقی متعالی، آماده‎‌سازی جامعه برای نیل به تمدن نوین اسلامی ازجمله ماموریت‌‎های این شبکه تلویزیون اینترنتی است.

4-نخستین شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب که زیرنظر خانه کتاب و ادبیات ایران راه‌اندازی شده و فعالیت می‌کند، تلاش دارد ضمن بهره‌مندی از همراهی نخبگان، نویسندگان، ناشران، نهادها، مؤسسات و صنوف فعال در حوزه کتاب و نشر، با برنامه‎‌سازی در موضوعات مبتلابه بستری برای ترویج فرهنگ کتابخوانی، بیان چالش‌‎ها و مسائل حوزه کتاب و نشر و نیز حمایت از فعالان این عرصه را فراهم کند.

5-مجموعه‌های متولی کتاب در کشور ما، مانند نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، کتابخانه ملی، کانون پرورش فکری و... می‌توانند با این شبکه برای برنامه‌سازی همکاری کنند. با توجه به اینکه محتوای شبکه شامل پوشش تمامی رویداد‌های حوزه کتاب و نشر برای اهالی کتاب است و از آنجایی که این برنامه به وسعت ایران اتفاق می‌افتد نه فقط تهران که شرایط حضور در این شبکه برای تمام برنامه‌سازانی که می‌توانند در حوزه کتاب و برای کتاب برنامه‌سازی کنند، مهیاست.

6-شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب، منحصر به تلوبیون نخواهد بود. این را مسئولان این شبکه گفته و اعلام کرده‌اند، بستر اصلی شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب تلوبیون است، اما در بستر‌های دیگر هم این اتفاق به‌زودی می‌افتد. برای بسترهایی مانند اپلیکیشن لنز در ایرانسل، پیام‌رسان سروش‌پلاس و پلتفرم‌های دیگر امکان مذاکره با مسئولان شبکه فراهم شده که این امر باعث می‌شود شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب در انحصار یک مجموعه نماند. برای اینکه کتاب و محتوا برای کتاب در همه پلتفرم‌های مجازی جای داشته باشد، مسئولان شبکه اعلام آمادگی کرده‌اند هر مجموعه‌ای که سایتی دارد، دارای صفحه خاصی در آپارات است و... چه در ایران و چه در خارج از ایران این آمادگی وجود دارد که به‌راحتی بتوان محتوای شبکه را در آنجا به مفهوم تخصصی پخش کرد.

7-آمادگی همکاری با ناشران و اهالی نشر از سمت مجموعه شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب وجود دارد تا هر برنامه و رویدادی را که ارزش عمومی دارد بتوان پوشش داد. این شبکه قطعا برای آن دسته از ناشرانی که می‌خواهند محتوای‌شان بیشتر و بهتر دیده شود بستر مناسبی است تا بتوانند تولیدات خود را در اختیار مسئولان شبکه برای پخش بگذارند. مسئولان شبکه معتقدند افراد متخصص بسیاری در این فضا حضور دارند که یا هزینه می‌کنند یا پیوست رسانه‌ای هوشمندی دراختیار دارند. همچنین برای این کار تمامی ناشران می‌توانند برنامه‌هایشان را در اختیار شبکه بگذارند و این شبکه بستری برای معرفی و بررسی و نقد کتاب‌های آنها باشد.

8-آرشیوسازی در آینده نزدیک، از اهداف و برنامه‌های پیش‌روی مسئولان شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب است که در این‌باره اعلام کرده‌اند در آینده نزدیک درنظر دارند تا آرشیو برنامه‌های شبکه را جدا از بستر فضای تلوبیون قرار دهند؛ یعنی درگاهی برایش مهیا کنند تا مردم بتوانند از آرشیو برنامه‌ها استفاده کنند. تک‌برنامه‌ها، گفت‌وگوها، معرفی کتاب، گفت‌وگو با نویسنده و همه‌ اینها می‌تواند آرشیو شده و تبدیل به یک پلتفرم شبکه‌ای شود تا مردم راحت بتوانند در هر زمانی از آن استفاده کنند.

9-به‌کارگیری ایده‌های خلاق در روند برنامه‌سازی، یکی دیگر از رویکردهای مسئولان شبکه برای آینده نزدیک است. آنها امیدوارند تلویزیون اینترنتی کتاب با مشارکت اهالی نشر قوت بگیرد و تمام افرادی که اهل کتاب و مطالعه هستند به یاری این شبکه بیایند. همچنین ایده‌های خلاق، قالب‌های رسانه موجود در کشور و دنیا برای برنامه‌سازی وجود دارد که مسئولان شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب درنظر دارند آنها را در این شبکه به‌کار بگیرند.

10-تیمی که زیرساخت نرم‌افزاری شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب را فراهم کرده از مجموعه‌های دانش‌بنیان کشور است، همچنین گروهی که در بخش برنامه‌سازی، محتوا تولید کرده‌ جزو خبره‌های جوان حوزه نشر است که به کمک مسئولان این شبکه آمده‌اند تا کتاب برای همه مردم جذاب باشد و کتابی نباشد که بدون پیوست رسانه‌ای در کتابفروشی و کتابخانه‌ها برود تا از این طریق مردم درباره کتابی که در شبکه معرفی می‌شود بیشتر بدانند، تبلیغش را ببینند و آگاه باشند با چه کتابی طرف هستند و بعد سراغش بروند، یا اینکه در مورد کتاب‌هایی که خوانده‌اند بیشتر بدانند.
علاقه‌مندان می‌توانند ازطـریـق تارنمای که در بستر تلوبیون قرار دارد، بیننده برنامه‌های شبکه تلویزیون اینترنتی کتاب باشند.